به دست آوردن ملکه تقوا مقصود اصلی از روزه بوده است
پای سخنان آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی از اساتید برجسته اخلاق و تفسیر شهر تهران می‌نشینیم:
مقصود از روزه‌داری، کسب ملکه تقوا
در پایان خطبه‌ای که از رسول اکرم (ص) در هفته آخر شعبان راجع به موقعیت عظیم ماه مبارک رمضان نقل شده امام امیرالمؤمنین علی (ع) از جا برخاست و عرض کرد:
«یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ»؛
ای رسول خدا! چه عملی در این ماه افضل اعمال است؟
«قال رسول‌الله: الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ»؛
رسول خدا (ص) فرمود: پرهیز از گناهان [افضل اعمال این ماه است].
که یک درس عملی و تمرین روحی می‌شود برای انسان و او را تا ماه رمضان آینده پاک و مطهر از آلودگی‌های اخلاقی و عملی نگه می‌دارد.
«… کُتِبَ عَلَیْکُمْ الصِّیَامُ … لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»؛
به دست آوردن ملکه تقوا مقصود اصلی از ایجاب صیام بوده است!
چرا رمضان شهرالله است؟
ماه مبارک رمضان به تعبیر پیامبر اکرم (ص) شهرالله یعنی ماه خداست که در خطبه هفته آخر ماه شعبان فرمود:
«أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَةِ وَالرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ»؛
ای مردم، ماه خدا توأم با برکت و رحمت و مغفرت به سوی شما آمد.
البته همه ماه‌ها ماه خدا و همه زمان‌ها مخلوق خداست و اختصاص به یک ماه رمضان ندارد. این برای نشان دادن عظمت و کرامت و شرافت این ماه مبارک است؛ چنانکه کعبه مکرمه را بیت‌الله یعنی خانه خدا نامیده‌اند و حال آنکه اولاً خدا احتیاج به خانه ندارد، این ماییم که برای مصونیت از سرما و گرما و دیگر آفات و بلیات احتیاج به خانه داریم و ثانیاً تمام خانه‌ها و تمام مکان‌ها از آن خدا و ملک خداست و اختصاص به کعبه و مکه ندارد. پس این تعبیر بیت‌الله و خانه خدا،اشعار به شرافت و فضیلت فوق‌العاده کعبه و این چهاردیواری واقع در مکه دارد که به اصطلاح علمی اضافه بیت به الله را، اضافه تشریفیه می‌نامند؛ یعنی برای شرف‌بخشی به کعبه آن را به خود نسبت داده و خانه خودش نامیده و فرموده است:
(… وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِىَ لِلطَّائِفِینَ …)؛
… ما به ابراهیم و اسماعیل امر کردیم که خانه‌ام را برای طواف‌کنندگان آماده سازید …
تعبیر به «بیتی» فرموده است؛ یعنی خانه من از ماه مبارک رمضان نیز تعبیر به «شهرالله» یعنی ما خدا و ضیافة‌الله یعنی مهمانی خدا شده است که رسول اکرم (ص) فرموده است:
«دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَى ضِیَافَةِ اللَّهِ»؛
شما [بندگان خدا] در این ماه [خدا] به مهمانی دعوت شده‌اید.
«وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کَرَامَةِ اللَّهِ»؛
و مورد اکرام خدا قرار گرفته‌اید. حال آنجا که مهمانسرا، مهمانسرای خدا باشد و میزبان هم خدا، باید اندیشید که چه طعامی عائد انسان خواهد شد. ولی با این شرط که آدمی هم موقعیت میزبان را بشناسد و هم پی به ارزش آن طعام ببرد. آنها که ارباب معترفند و پی به عظمت میزبان و ارزش آن طعام برده‌اند، می‌توانند از این دارالضیافه ماه مبارک رمضان بهره‌ها برگیرند و جوهر جان خود را منور به انوار الهی کنند.
