کودکان بی هویت و اسباب بازیهای رنگی
شبیه سازی در دنیای کودکان امری طبیعی است. بارها دیده شده که دختران کوچک، دوست دارند لباسی شبیه عروسکشان داشته باشند و یا پسران با اسرار از مادر می خواهند لباس پلیسی شبیه عروسکی که داخل ماشین پلیس اسباب بازیشان است؛ تهیه کند. کارتونها و برنامه هایی که برای سرگرمی کودکان تهیه می شود، می تواند تاثیر زیادی بر ذهن و روحیات کوکان داشته باشد چرا که دنیای کودک با آن انس می گیرد و کودک خواهان همانند شدن با فضا می شود و پر بیراه نیست که بگوییم زندگی کودک در دوران بلوغ وابسته به همین تفکرات دوران کودکی است و بنابراین نقش اسباب بازیها، کارتونها و سرگرمیهای دوران کودکی در زندگی افراد بسیار پررنگ می شود.
بررسیها نشان داده است که شخصیت کودک با اسباب بازیها و سرگرمیهای دوران کودکی شکل می گیرد. دختر خردسالی را فرض کنید که هر روز را با انواع عروسکهای باربی با لباسهای زیبا و پر زرق و برق می گذراند و حتی شبها با به آغوش گرفتن باربی مورد علاقه اش به خواب می رود. انمیشنی به همین نام نیز ساخته شده است که خانواده برای علاقه بیش از حد کودک برای او تهیه می کند و در واقع باربی و زندگی کارتونی او در زهن کودک نهادینه می شود و بعدها از خودش می پرسد چرا نباید مثل عروسکش لباس بپوشد و در جامعه ظاهر شود؟ و همین ذهنیت تا دوران بلوغ ادامه می یابد و تضاد فرهنگی در اینجا نمود می کند. این تاثیر پذیری تنها مختص دختران نیست.
اسباب بازیهای خشن و پر سر و صدا برای پسران ,کودک را با رفتارهای ناپسند اجتماعی مانند قتل، آدم ربایی، دزدی و جنایت آشنا می کند و بر سازگاری و روابط اجتماعی او به شدت تأثیر می گذارد.
کودکان بی هویت و اسباب بازیهای رنگی
اسباب بازی جنگی به کودک چنین وانمود می کند که جنگ، تفریح و سرگرمی و بازی است و این تاثیر بسیار منفی بر روحیه و شخصیت پسران می گذارد و باعث می شود در آینده انسانهایی بسیار عصبی و تند خو باشند. و بنابراین والدین باید دقت کنند که تنها سالم و بی خطر بودن و مرغوب بودن یک اسباب بازی معیار مناسبی برای سنجش نیست و بایدبه تاثیرات روانی اسباب بازیها و انیمیشنها نیز دقت کرد.
زندگی کودک در دوران بلوغ وابسته به همین تفکرات دوران کودکی است و بنابراین نقش اسباب بازیها، کارتونها و سرگرمیهای دوران کودکی در زندگی افراد بسیار پررنگ می شود
بزرگترین دغدغه والدین این است که اسباب بازیهایی رابرای کودکانشان تهیه کنندکه سالم و بی خطر باشد و کودک را جذب کند. در واقع به شکل ظاهری اسباب بازی بیشتر توجه می شود تا به نقش آن در آموزش و رشد شخصیت کودک.
بسیار از والدین تصور می کنند اسباب بازی هر چقدر رنگارنک تر یا گرانقیمت تر باشد ,کودکشان را بیشتر جذب می کند ,در حالیکه اینطور نیست. بارها دیده شده که کودک با داشتن اسباب بازیهای رنگارنگ و گران قیمت ,به سراغ یک در پوش پلاستیکی می رود و ساعتها با آن سرگرم است.
دکتر محمد سالم، روان شناس و رفتار شناس در این باره می گوید: “بهترین اسباب بازی برای هر کودک آن است که کودک رامجذوب خود می کند واو دوباره و دوباره به سراغ آن می رود و این بستگی به روحیات خود کودک دارد. برخلاف آنچه والدین انتظار دارند، هرقدر اسباب بازی شکل غیراختصاصی تر و بنیادی تری داشته باشد، جای بیشتری برای قوه تخیل کودک باقی می گذارد و جالب تر اینجاست که بررسیها نشان داده که اکثر کودکان نیز مجذوب این چنین اسباب بازیهایی می شوند و بارها و ساعتها خود را با آنها سرگرم میکنند البته منکر علاقه کودکان به عروسکهای رنگارنگ، ماشینها و تفنگهای گوناگون نیستم اما کودک به این نوع اسباب بازیها عادت می کند در صورتی که اسباب بازیهای خلاقانه کودک را سرگرم می کند و عادت نمی شود. ”
وی در باره استاندارد بودن اسباب بازیها می گوید:”این که اسباب بازیها به دلیل تماس مستقیم کودکان، سالم باشند و از اجناس مرغوب تهیه شده باشند بسیار خوب و منطقی است اما نکته ای که حایز اهمیت است این است که کنترل کیفی به تنهایی نمی تواند معیار مناسبی برای استاندارد بودن اسباب بازی باشد بلکه از نظر من دسته بندی اسباب بازیها در گروهای سنی مختلف و این که آیا اصلا این اسباب بازی برای فرهنگ ما مفید است یا خیر و می تواند در تربیت کودک موثر باشد یا خیر بسیار مهم تر از کیفیت اسباب بازیهاست. ”
دکتر سالم ادامه می دهد: “از نظر من معیارهایی که برای خرید یک اسباب بازی خوب لازم است را با چند سوال می شود مطرح کرد:
1- آیا این وسیله به کودک اجازه می دهد که به تنهایی با آن بازی کند یا باید با دیگران با آن بازی کند؟
2- آیا خلاقیت کودک را تحریک می کند؟
3- آیا اسباب بازی موجب تحرک کودک می شود؟
4- آیا اسباب بازی تعاملات اجتماعی کودک را گسترش می دهد؟
5- آیا اسباب بازی با فرهنگ خانواده کودک در تعامل است یا با آن تضاد دارد؟
اعمال نظر کودکان در انتخاب اسباب بازی حس اعتماد به نفس را درآنها ایجاد می کند و باعث می شود در همان دوران کودکی احساس اتکا به نفس در آنها شکل گیرد هر چند که والدین باید در انتخاب اسباب بازیها کودکان را راهنمایی کنند و اشکالات را گوشزد کنند اما این امر بهتر است که نامحسوس باشد
توجه به این نکات برای تهیه اسباب بازی برای کودکان موثر خواهد بود ودر استاندارد سازی اسباب بازیها هم باید به این نکات به خصوص به بخش فرهنگی توجه شود چرا که عروسکهای بد پوشش و یا قهرمانهای داستهای غربی مثل مرد عنکبوتی یا بت من مختص فرهنگ غربی است و بعدها کودک را دچار تضاد و ضدیت با فرهنگ خودی می کند
کودکان بی هویت و اسباب بازیهای رنگی
وی همچنین معتقد است:” موفق ترین والدین کسانی هستند که ضمن دوست داشتن فرزندانشان، از آنها توقع و انتظار هم دارند. آنان بدون هیچ قید و شرطی نسبت به فرزندانشان توجه نشان می دهند و ساعتی را در کنار آنها می گذرانند و از آن لذت می برند. پدر و مادر خوب، والدینی هستند که به علایق و خواسته ها و مشکلات فرزندانشان توجه می کنند و حد و مرزی نیز برای آنها قائلند.
در انتخاب اسباب بازی ها هم همینطور است اعمال نظر کودکان در انتخاب اسباب بازی حس اعتماد به نفس را درآنها ایجاد می کند و باعث می شود در همان دوران کودکی احساس اتکا به نفس در آنها شکل گیرد هر چند که والدین باید در انتخاب اسباب بازیها کودکان را راهنمایی کنند و اشکالات را گوشزد کنند اما این امر بهتر است که نامحسوس باشد.”
در هر حال آنچه مسلم است با وجود آن که بازی و اسباب بازی در پرورش روانی و تقویت روحیه اجتماعی کودک نقش مهمی دارد، در صورتی که با ارزش های فرهنگی و اصول روان شناسی سازگار نباشد، نتیجه مطلوب از آن به دست نمی آید. در جامعه ما که زیر ساخت های فرهنگی آن را باورهای مذهبی تشکیل می دهد و انتظار می رود دختر و پسر (زنان و مردان آینده) با حفظ عفاف و ایمنی وارد جامعه شوند، که با وجود اسباب بازیهایی که مروج فرهنگهای بیگانه هستند، فرهنگهایی که شاید برای جوامع خود بسیار هم مناسب باشند امانه برای جامعه ایرانی- اسلامی ما,کار سخت می شود و این چنین است که گسست نسلها آغاز می شود و بعدها جامعه با نسل های جوان تر دچار مشکل می شود، چیزی که شاید امروز درباره مساله حجاب و نوع پوشش دختران و پسران جوان به خوبی احساس می شود.
