تشدید ناآرامی‌ها در عراق؛ آبی که به آسیاب داعش و حامیانش می‌رود
سیاستمداران عراقی از نمایندگان پارلمان گرفته تا رهبران برخی جریان‌های این کشور با اقدامات تحریک آمیز خود خواسته یا ناخواسته موجب بهره‌برداری تکفیریها و حامیانشان از ناآرامی‌های اخیر شده‌اند.
در حالیکه پس از سلسله انتقادات گسترده احزاب و جریان های عراقی از دولت بغداد به دلیل عدم اجرایی شدن اصلاحات، «حیدر العبادی» نخست وزیر عراق عملیاتی کردن بسته اصلاحی را کلید زد، اقدامات تحریک آمیز و نسنجیده برخی سیاستمداران عراقی موجب شد تا نقاط مختلف این کشور و به ویژه بغداد به صحنه موج جدیدی از اعتراضات ضد دولتی تبدیل شد.
بروز ناآرامی‌ها در بغداد وارد مرحله جدیدی شده است. معترضان عراقی وارد منطقه سبز بغداد شدند؛ مسأله ای که موجب بروز درگیری با نیروهای امنیتی و انتظامی در این منطقه شده و برخی اخبار تایید نشده نیز از کشته شدن دست کم سه نفر حکایت دارند. برخی شاهدان عینی نیز از حضور برخی عناصر بعثی در میان معترضین برای تحریک مردم جهت حرکت به سمت منزل نخست وزیر خبر داده‌اند.
هر چند که ناآرامی‌ها در بغداد تا حدود زیادی کنترل شده و نیروهای امنیتی کنترل اوضاع را به دست گرفته اند، اما با این وجود عاملی که موجب بروز این ناآرامی ها شده همچنان به قوت خود باقی است و این بدان معناست که بغداد هم اکنون یک بمب ساعتی است که هر لحظه ممکن است منفجر شود به گونه ای که پیامدهای وخیمی را برای عراق به دنبال داشته باشد.
ناآرامی‌های امروز در بغداد حاصل تحصن دیروز نمایندگان پارلمان عراق است؛ نمایندگانی که به نظر می رسد منافع جناحی را بر منافع ملی مقدم داشته و خواسته یا ناخواسته در پازلی بازی می‌کنند که دشمنان خارجی برای آنها تدارک دیده اند. در حالیکه هر عقل و منطقی حکم می کند که اولویت اول عراق در شرایط کنونی «مبارزه با تروریسم» و خشکاندن ریشه‌های این پدیده شوم باشد، باز هم سیاستمداران عراقی از نمایندگان پارلمان این کشور گرفته تا رهبران برخی احزاب همچنان بر طبل مخالفت با دولت می کوبند.
در واقع در در شرایط حساس کنونی که از یک سو ارتش عراق و نیروهای امنیتی این کشور به پیشروی های خود در مبارزه با داعش ادامه می دهند و از سوی دیگر، جنایت های هولناک این گروه تروریستی علیه غیرنظامیان عراقی روز به روز رنگ و بوی تازه ای به خود می گیرد، هرگونه اقدام در راستای به آشوب کشیده شدن کشور در چهارچوب حمایت از تروریست های تکفیری داعش و حامیان آنها قلمداد می شود، چراکه پر واضح است که این اقدامات تنها منافع آنها (تکفیریها و حامیان آنها) را تأمین می کند و لا غیر.
ناآرامی های کنونی همانگونه که گفته شد به دنبال اقدام تحریک کننده نمایندگان پارلمان عراق در تحصن در صحن پارلمان اتفاق افتاده است. اما اکنون این نا آرامی ها وارد مرحله جدیدی شده و تشدید آن نیز زمینه اقدامات تحریک آمیز گسترده‌تری علیه دولتِ «مشغول به مبارزه با تروریسم» را فراهم می آورد. چراکه از این پس مخالفان، دیگر مردم را با طرح مسأله ای همچون «بی کفایتی دولت در اجرای اصلاحات» تحریک نمی کنند، بلکه از ابزارِ «اقدام نیروهای امنیتی در بکارگیری خشونت و ارتکاب جنایت» علیه معترضان بهره خواهند برد؛ تاکتیکی که می تواند به مراتب تعداد بیشتری از مردم را به وسیله آن تحریک کرده و به خیابان ها کشاند.
تشدید ناآرامی‌های کنونی می تواند آثار زیان‌باری را برای مردم عراق به دنبال داشته باشد. چراکه در صورت لحظه ای غفلت از خطر تکفیریها، از یک سو دستاوردهایی که تاکنون در مبارزه با آنها محقق شده، تضییع می شود و از سوی دیگر موجب نفوذ آنها به مناطقی می شود که تا پیش از این از تسلط بر آن عاجز بودند. ادامه این نا آرامی ها همچنین می تواند روند پیشروی نیروهای امنیتی و مردمی عراق در مبارزه با داعش را با کُندی مواجه سازد.
بر همین اساس، به نظر می رسد که سیاستمداران عراقی و مخالفان دولت العبادی پیش از بروز هرگونه اتفاق ناگواری که ممکن است تبعات آن سالها دامن عراق را بگیرد، می بایست دست از کوبیدن بر طبل مخالفت برداشته و برای حل و فصل موارد اختلافی با دولت وارد مذاکره شوند؛ دولتی که بارها آمادگی خود برای تأمین نظر مخالفان را اعلام کرده است؛ اقدامی که هیچ توجیه عقلانی برای تداوم مخالفت ها و اعتراضات باقی نمی گذارد.
در حال حاضر ارتش و نیروهای مردمی عراق برای آغاز عملیات بزرگ آزادسازی «فلوجه» آماده می شوند. همچنین گفته می شود که این شهر توسط تعداد زیادی از گروه های مقاومت مردمی تحت محاصره قرار گرفته و تنها زمان آغاز عملیات مشخص نشده است. تداوم ناآرامی ها در عراق موجب خواهد شد تا عملیات آزادسازی فلوجه به تعویق بیافتد و به تبع آن تروریست های تکفیری داعش زمان بیشتری برای تقویت صفوف ازهم پاشیده خود داشته باشند.
همانگونه که گفته شد، «منطقه سبز» بغداد شب گذشته شاهد تظاهرات معترضان دولت العبادی بود و بسیاری از نهادهای دولتی و مؤسسات دیگر هدف هجوم تظاهرات کنندگان در این منطقه قرار گرفتند. پرواضح است که اگر معترضان، جام خشم و غضب خود که ناشی از اظهارات و اقدامات تحریک آمیز برخی سیاستمداران عراقی است را در میدان نبرد و بر سَر تکفریهای داعش فرو می ریختند شاید امروز این گروه تروریستی تا این حد در عراق رخنه نمی کرد.
مسأله جناحی بودن اعتراضات نمایندگان پارلمان عراق و برخی رهبران گروه ها و جریان های سیاسی این کشور به شاکله کابینه جدید عراق پس از آن روشن شد که «حیدر العبادی» نخست وزیر این کشور بارها برای تغییر لیست وزرای پیشنهادی به گونه ای که نظر نمایندگان عراقی را نیز تأمین کند، اعلام آمادگی کرده و می کند. با این حال همچنان نیز شاهد تداوم مواضع سابق نمایندگان پارلمان عراق هستیم و به نظر می رسد که آنها همچنان منافع جناحی را بر منافع ملی أرجح می دانند.
سران سیاسی و نظامی عراق از جمله «حیدر العبادی» و «خالد العبیدی» نخست وزیر و وزیر دفاع این کشور پیشتر بارها و در مناسبت های مختلف اعلام کرده اند که سال ۲۰۱۶، سال آزادسازی وجب به وجب خاک عراق از تروریست های تکفیری داعش خواهد بود. این در حالی است که در نقطه مقابل، آمریکایی ها نیز در مناسبات گوناگون ضمن رد این اظهارنظرها اعلام کرده اند که آزادسازی کامل خاک عراق از داعش پروسه‌ای طولانی مدت بوده و سالها به طول می انجامد. بنابراین، دامن زدن به درگیریها و ناآرامی‌ها از سوی سیاستمداران عراقی ـ خواسته یا ناخواسته ـ به آمریکایی‌ها در رسیدن به هدف خود که عبارت است از «طولانی شدن حضور داعش در عراق» کمک شایانی می کند و به آن جامه عمل می پوشاند.
واقعیت این است که اگر در تنش به وجود آمده میان دولت عراق و مخالفان (متشکل از نمایندگان پارلمان و رهبران برخی جریان های سیاسی)، حتی با فرض اینکه مخالفان برحق بوده و دولت مقصر باشد، تشدید ناآرامی ها توسط آنها خیانتی بزرگ و آشکار خواهد بود که تاریخ در آینده تبعات و پیامدهای آن را روایت خواهد کرد.
باید دانست که در سایه ناآرامی‌های ایجاد شده بوده که تکفیریهای داعش یکی از هولناک ترین جنایتهای چند سال اخیر خود در عراق و در استان نینوا را مرتکب شده و اخیرا در اقدامی فاجعه آمیز ۲۵ غیرنظامی را به یکدیگر بسته و آنها را در حوضچه‌ای پُر از «اسید نیتریک» پرتاب کردند. حال، افکار عمومی عراق از این دسته از مخالفان می‌پرسند که راهکار شما برای مبارزه با داعش و جلوگیری از ارتکاب این دست از جنایتهای آن که مُشت نمونه خروار است، چیست؟
تحلیل از رامین حسین آبادیان
