سومین اجلاسیه اساتید مراکز تخصصی حوزه/ از تاکید حضرت آیت الله مکارم بر حفظ هویّت طلبگی تا انتقاد قرائتی از وضعیت پژوهش در حوزه
سومین اجلاسیه اساتید مراکز تخصصی و مؤسسات آموزشی حوزوی عصر یکشنبه با حضور مسئولین و شرکت قریب ۷۰۰ نفر از اساتید حوزه در مدرسه امام موسی کاظم(ع) برگزار شد.
در این اجلاسیه ۴۸ استاد مقام نخست را کسب کردند که از میان آنها از حجج الاسلام سید محمد کاظم طباطبایی، استاد رشته تخصصی شیعه شناسی و حدیث، سید محمود طیب حسینی، استاد رشته تخصصی تفسیر و علوم قرآنی، رضا کاردان، استاد رشته علوم حدیث و امید قنوتی، استاد رشته حقوق و قضا به عنوان چهره های برتر تجلیل شد.
آیت الله مکارم شیرازی: حوزه نباید به سمت دانشگاهی شدن پیش رود
این مرجع تقلید شامگاه یکشنبه در سومین اجلاسیه اساتید مراکز تخصصی حوزه که در مدرسه موسی کاظم(ع) برگزار شد با اشاره به جایگاه علم و دانش در اسلام اظهار داشت: علم و دانش از ابتدای خلقت انسان مطرح بوده به گونه ای که در سفر اول تورات که مورد قبول مسیحیان هم است، چنین گفته اند که حضرت آدم(ع) از درخت علم و معرفت و نیز ابدیت منع شده بود که با خوردن از درخت علم و معرفت و آگاهی از عریانی خویش از بهشت اخراج شد.
او با اشاره به آیات قرآن کریم در مورد اهمیت علم افزود: سجده ملائکه بر آدم پس از خلقت او، به دلیل بهره مندی آدم از علم الاسماء بود و یا حتی ابتدای بعثت پیامبر(ص) هم با علم بوده و این مسئله با زمان جاهلیت قابل مقایسه نیست و این همان طرفداری اسلام از علم است.
آیت الله مکارم شیرازی در ادامه سخنان خود به ضرورت تخصصی شدن علوم اشاره کرد و افزود: در گذشته این گونه نبود که همه علوم در یک کتاب جمع باشد چون دانش بشر محدود بود اما به مرور زمان دانشها و مسائل علمی توسعه پیدا کرد و امروز می بینیم که صدها رشته تخصصی در حال حاضر در دنیا است.
او با بیان این مطلب که جلوی پیشرفت علوم را نمی توان گرفت، اظهار داشت: این پیشرفت نه تنها در علوم تجربی و انسانی و… بلکه در علوم اسلامی هم احساس می شود و البته تخصصی شدن علوم مشکلاتی هم دارند که از جمله آنها می توان به تکراری شدن پژوهشها و کارها در رشته های تخصصی اشاره کرد که باید جلوی آنها گرفته شود.
این مرجع تقلید ترمی بودن حوزه را از دیگر مشکلات تخصصی شدن رشته ها برشمرد و افزود: چرا طلبه در پایان نامه خود ابتدا سمت دانشگاهی را بعد سمت و هویت طلبگی را می آورد؟ این عیب بزرگی است.
او با اشاره به اصالت حوزه و برنامه های آن گفت: نباید از هویت طلبگی فاصله گرفت و این اصالت ها و سنتهای حوزوی نباید فرمواش شود، حوزه نباید به سمت دانشگاهی شدن پیش رود و این آسیب حوزه است.
آیت الله مکارم شیرازی با بیان اینکه ما مخالف دانشگاه نیستیم بیان کرد: دانشگاه و حوزه دو نهاد آموزشی هستند که هرکدام ساز و کارهای مخصوص به خود را دارند و ما معتقدیم که برنامه حوزه نباید به سمت دانشگاهی شدن پیش رود.
او فراگیرشدن مشوّق های مادی در حوزه را آسیب مهم دیگر حوزه دانست و گفت: متاسفانه همه چیز بوی مادی به خود گرفته است؛ امتحان دادن، سر کلاس حاضر شدن و تقریر نوشتن.
این مرجع تقلید تاکید کرد: حوزه باید به سمتی پیش برود که علم را برای خدا و امام زمان(ع) بخوانند، مخالف مادی گرایی نیستم ولی نه به این صورت که در حال اتفاق افتادن است.
او در پایان با تاکید بر اینکه با وجود دروس تخصصی، فقه و اصول نباید به فراموشی سپرده شود، خاطرنشان کرد: فقه و اصول باید خمیر مایه حوزه باشد و دروس تخصصی نباید به این دروس لطمه وارد کند.
قرائتی: مسائل مبتلابه جامعه در رساله های عملیه گنجانده شود
در ادامه این مراسم، محسن قرائتی طی سخنانی از وضعیت پژوهشهای صورت گرفته در حوزه انتقاد کرد و با اشاره به آیاتی از قرآن کریم اظهار داشت: در حالیکه قرآن کریم بر ضروری بودن مباحث تاکید کرده است اما پژوهشهای حوزوی مطابق نیاز روز جامعه نیست.
او با بیان اینکه در حوزه، فارغ التحصیل معنا ندارد، افزود: طلاب باید در حدّ توان خود درس خوانده تا در رشته های مختلف متخصص و صاحب نظر شوند و در عین حال، تجربیات خود را به دیگران منتقل کنند و رشته های تخصصی هم باید اولویت بندی شود.
رئیس ستاد اقامه نماز با تاکید بر اینکه صرف مدرک گرفتن، فرد را باسواد نمی کند، گفت: با دکترشدن کار درست نمی شود در تخصصی بودن نباید احساس حقارت کرد بلکه باید درست و قوی در رشته های مختلف کار کرد و در این مسیر هم نباید از قرآن غافل شد.
او بر لزوم برگزاری دوره‌های آموزش سخنرانی برای طلاب تأکید کرد و گفت: طلاب باید نسبت به علوم تخصصی که مشکلات جامعه اسلامی را رفع می‌کند باید اهتمام ویژه داشته باشند.
قرائتی در عین حال تصریح کرد: متاسفانه واقعا از قرآن غافل شدیم، باید مخاطب شناسی کرد و هر چیزی را در پیش هر مخاطبی نباید مطرح نمود.
قرائتی بر بروزرسانی رساله های عملیه هم تاکید کرد و بیان داشت: بعضی مباحث موجود در رساله های عملیه مورد نیاز جامعه نیست و باید برداشته شود و به جای آن مباحث مبتلابه و موردنیاز جامعه مطرح شود.
حسینی بوشهری: مهمترین رسالت اساتید حوزه تقویت باورهای اعتقادی طلاب است
آیت الله حسینی بوشهری هم با اشاره به حدیثی از امام علی(ع) در مورد تلاش برای ساختن آینده بهتر ابراز داشت: حقیقت این است که امروز، چهره جهان تغییر کرده و بنابراین حوزه های علمیه هم باید با توجه به این شرایط و برای پاسخگویی به نیازها متحول شوند.
او بر برنامه ریزی در حوزه و مراکز آموزشی حوزوی به منظور شناسایی طلاب نخبه و مستعدّ تاکید کرد و افزود: اساتید به دلیل ارتباط داشتن با طلاب در تحول حوزه نقش بسزایی دارند و در میان انها اساتید جوان و خوبی هستند که باید فکر ارائه دهند و طلاب نخبه را شناسایی کنند.
مدیر حوزه های علمیه همچنین یادآور شد: اساتید در تربیت طلاب متخلق به اخلاق و آداب اسلامی و ملا می توانند تاثیر گذار باشند.
او با اشاره به فعالیت ۴۴ مرکز تخصصی حوزوی در ایران تاکید کرد: به این وضع موجود نباید بسنده کرد بلکه برای از بین بردن نقص ها و جبران کمبودها بیشتر باید تلاش کرد.
حسینی بوشهری تحصیل ۴۰۰۰ طلبه در مراکز تخصصی حوزه را ظرفیت بزرگی برای حوزه دانست و در عین حال تاکید کرد: در سطح دو ۷ رشته تخصصی، سطح سه ۲۷ رشته و سطح چهار، ۲۶ رشته تخصصی وجود دارد.
امام جمعه قم به گزارشی از میزان شاغلان به تحصیل حوزه در سطوح مختلف در سال ۹۴ اشاره کرد و گفت: در مراکز تخصصی ۶۵ نفر در سطح دو، ۱۹۱۸ نفر در سطح سه و ۱۴۹ نفر در سطح چهار تحصیل کرده اند.
او مهمترین رسالت اساتید حوزه را تقویت باورهای اعتقادی طلاب برای حضور در همه صحنه ها برشمرد و افزود: حوزه باید طلابی تربیت کرد که مرزبان دین باشند به ویژه در شرایط کنونی که فضای مجازی همه چیز را تحت شعاع قرار داده است و حوزه باید پاسخگوی این شبهات و هجمه ها باشد.
مشکلات پیش روی مراکز تخصصی حوزوی از نگاه اساتید
در ادامه این گردهمایی، برخی اساتید حوزه به ارائه نظرات خود پیرامون مشکلات، چالشها و آسیبهای مراکز تخصصی پرداختند.
حجت الاسلام و المسلمین محمدتقی سبحانی با اشاره به ضرورت پاسخگوبودن حوزه در عرصه های مختلف، فرهنگ و حوزه دینی را از جمله بخشهایی دانست که حوزه های علمیه باید نسبت به آن پاسخگو باشند.
او با بیان اینکه جامعه اسلامی در طول تاریخ درگیر هجمه دشمن و فتنه های گوناگون بوده است، گفت: در حال حاضر مراکز رقیب از سوی دشمنان و به خصوص صهیونیسم جهانی زیاد شده و در حال هجمه علیه شیعه هستند و این مطلبد که طلاب و حوزویان با قدرت پاسخگوی این هجمه ها باشند.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه کودک و نوجوان، زن و خانواده از جمله موضوعاتی است که در تیررس دشمن قرار دارد، بیان کرد: بحران خانواده در کشور که تبدیل به چالش و بحران شده است را نباید فراموش کرد و باید بدانیم که دشمن در این عرصه هم برنامه ریزی وسیع و دامنه داری کرده است.
او بخش دیگری از سخنان خود را به مراکز تخصصی حوزه و مشکلات پیش روی این مراکز اختصاص داد و گفت: یکی از نقصهایی که متوجه این مراکز است، نداشتن چشم انداز عملیاتی برای توسعه کمی و کیفی حوزه ها است یعنی متاسفانه مراکز تخصصی که در حوزه شکل گرفته از نظام سنجی و طراحی سند چشم انداز به دور هستند.
سبحانی رقابت با سایر مراکز غیر حوزوی است که به عنوان رقیب مراکز حوزوی شکل گرفته اند را از دیگر کاستی های این مراکز برشمرد و افزود: این مراکز غیر حوزوی نمی توانند حلاّل مشکلات جامعه باشند بلکه حوزه باید با برنامه ریزی دقیق و حساب شده وارد این عرصه شود.
او حجم واحدهای درسی، طولانی بودن زمان تخصصی، عدم شکل گیری سطح چهار حوزه، عدم اعطای گواهی نامه پایان نامه و طولانی شدن زمان اعطاء، عدم در نظر گرفتن ضرورت بحث آموزش مجازی و عدم حمایت از زیر ساختهای مراکز تخصصی حوزه را از دیگر مشکلات پیش روی مراکز تخصصی برشمرد و تاکید کرد: مجموع این شرایط سبب شده که طلاب به سمت مراکز غیر تخصصی میل پیدا کنند.
