دادنامه حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها)
تاکنون شاید به آن جریان تکان دهنده از زاویه‌ی حقوقی نگاه نشده باشد، واقعاً جای سوال است که چرا تا کنون به این جریان از دیدگاه حقوقی و قضایی رسیدگی نشده است؛ اکنون به چند جمله در همین مورد اشاره می‌شود:
1. نقل است که گروهی از مردم مدینه، بعد از رحلت رسول اکرم، پشت درب خانه حضرت جمع شدند تا به اجبار از امیرالمومنین(علیه السلام) برای خلیفه ای که خودشان انتخاب کرده بودند، بیعت بگیرند. حضرت فاطمه(سلام الله علیها) خواستند که مانع ورود آنان به خانه وحی شوند، اما آنان درب خانه را آتش زدند و وارد خانه شدند. حال اگر کسی به ناحق درب خانه شخص دیگری را آتش بزند و بدون رضایت صاحب خانه وارد منزل شود، از لحاظ حقوقی جزایش چیست؟
در ماده 675 قانون مجازات اسلامی بیان شده است: هر کس عمداً عمارت یا بنا یا کشتی یا هواپیما یا کارخانه یا انبار و به طور کلی هر محل مسکونی یا مُعِدّ برای سُکنی یا جنگل یا خرمن یا هر نوع محصول زراعی یا اشجار یا مزارع یا باغ‌های متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از دو تا پنج سال محکوم می‌شود. و همچنین طبق ماده691 قانون مجازات اسلامی(تعزیرات)، هر کس به قهر و غلبه، به ملکی داخل شود که در تصرف دیگری است اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه نبوده، ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه مانده باشد، علاوه بر رفع تجاوز، حسب مورد به یک تا شش ماه حبس محکوم می‌شود.
2. نقل است که بعد از آنکه درب خانه حضرت را آتش زدند، یک نفر از آن جمعیتی که مقابل درب خانه وحی بودند، درب را بر پهلوی حضرت فاطمه(سلام الله علیها) می‌زند و ایشان بچه ای را که در رحم داشتند سقط می‌کنند. طبق نقلی دیگر آن شخص به غلامش دستور می دهد که فاطمه(سلام الله علیها) را با تازیانه بزن؛ و در اثر این زدن محسن بن علی(علیهماالسلام) سقط می شود و در اثر فرو رفتن میخ درب به سینه‌ی حضرت، پهلوی ایشان مجروح می گردد. حال اگر کسی به یک بانوی بارداری ضربه ای بزند و در اثر آن ضربه، جنین آن شخص سقط بشود و خود او هم مجروح گردد، از جنبه قضایی جزایش چه می‌باشد؟
به موجب ماده 622 قانون مجازات اسلامی، هر كس عالماً عامداً به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله، موجب سقط جنین وی شود، علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب مورد به حبس از یك تا سه سال محكوم خواهد شد.
3. و نیز نقل است که همان شخصی که بر حضرت ضربه زد، فرمان داد که خانه را با کسانی که در آن بودند بسوزانند، در حالی که در خانه حضرت علی، فاطمه، حسن و حسین(علیهم السلام) و چندین نفر از صحابه بودند. حال جزای کسی که به اجبار وارد خانه شخصی شده است و اهالی آن خانه را تهدید به قتل می کند، از جنبه قضایی چیست؟
به استناد ماده 694 قانون مجازات اسلامی، هر کس در منزل یا مسکن دیگری به عَنف یا تهدید وارد شود، به مجازات از شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد و در صورتی که مرتکبان دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد به حبس از یک تا شش سال محکوم می‌شوند.
و نیز به موجب ماده 669 قانون مجازات اسلامی، هر کس دیگری را به هر نحو به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا 74 ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
4. همچنین نقل شده است که وقتی حضرت زهرا (سلام الله علیها) بعد از مُحاجّه ای که با خلیفه وقت داشتند و قباله فدک را پس گرفتند، در راه بازگشت، همان شخصی که بر حضرت جراحت وارد کرده بود، خطاب به حضرت گفت: آن را به من بده؛ ولی حضرت إبا کردند و آن قباله را ندادند. آن شخص هم جسارتی عظیم به حضرت نموده و با قساوت قلب، سیلی به صورت مبارک آن حضرت زد به طوری که در اثر آن سیلی گوشواره حضرت شکسته شد. حال اگر کسی در میان یک کوچه راه را بر زن و بچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی مردم ببندد و آنان را مورد اهانت و ضرب و شتم قرار دهد، جزای او از لحاظ حقوقی چیست؟
ضرب و جرح ناشی از نزاع عمدی یا هرگونه اقدام دیگری که موجب خسارت بدنی به دیگران شود، بر اساس شرع و قانون، موجب ضِمان واردکننده‌ی ضرب یا عامل جرح است و طبق قانون با اجرای قصاص یا پرداخت دیه، این خسارت باید به عنوان یک حق‌الناس جبران شود.
در صورتي که ضرب و جرح منتهي به نقص عضو شود، ضارب به حبس از مدت 6 ماه تا 3 سال محکوم خواهد شد.
5. کسی که عمداً به دیگری آسیب برساند و این آسیب او منجر به قتل طرف مقابل شود، به طوری که شخص ضارب، به قصد قتل، آسیب نرسانده باشد، از لحاظ حقوقی جزایش چیست؟
طبق ماده 206 قانون مجازات اسلامی، مواردی که قاتل عمداً کاری را انجام دهد که نوعاً کشنده باشد هر چند قصد کشتن شخص را نداشته باشد ، و کار او باعث قتل بشود، این قتل، قتل عمد محسوب شود و باید قصاص بشود.
پر واضح است که مذموم بودن این افعال و جرم دانستن این اعمال، در بسیاری از کشورهای غیر اسلامی نیز مورد تایید بوده و به صورت قانون به ثبت رسیده است و نیز قلب هیچ انسان سالمی و عقل هیچ بشر آزاده‌ای این اعمال را در حیطه انسانیت ندانسته و نمی‌داند.
منابع: تاریخ طبری، الامامه و السیاسه، الملل والنحل شهرستانی، شرح ابن ابی الحدید، امالی شیخ مفید، بحارالانوار، قانون مجازات اسلامی.
نوشته شده توسط طلاب حوزه علمیه حضرت ابوطالب (علیه‌السلام)
منتشر شده در نشریه محراب اندیشه، شماره14، بهمن ماه 1396
